Buurtwarmte Rivierenland
We helpen burgerinitiatieven en gemeenten met duurzame energie
Coöperatie Energie Samen Rivierenland (ESR) is gespecialiseerd in energiebesparing en het opwekken van duurzame energie. We adviseren en ondersteunen inwoners, bedrijven en gemeenten.
Dit is een breed werkterrein. Met de opwekking van duurzame energie wordt vaak alleen aan elektriciteit gedacht. Maar ook het verwarmen (en steeds vaker koelen) van gebouwen is een vorm van energie. Deze warme en koude energie wordt meestal geproduceerd door de inzet van elektriciteit. Een windmolen kan bijvoorbeeld stroom leveren aan een warmtepomp waarmee elektriciteit omgezet wordt in warmte.
Lokaal en goede afstemming tussen vraag en aanbod van elektriciteit
De koppeling tussen warmte en elektriciteit is dus belangrijk. Zeker omdat we veel van de elektriciteit die we gebruiken inzetten om ons huis warm of koel te houden. Daar waar batterijen relatief duur zijn om energie in op te slaan, kan dit goedkoper met warmte. Hiermee vullen warmte en elektriciteit elkaar goed aan. Dat is relevant, omdat we steeds vaker beperkt worden door netcongestie: de beschikbaarheid van elektriciteit is niet altijd meer in balans met de vraag. Daarom is het belangrijk dat we efficiënter omgaan met de lokaal beschikbare energie en deze kunnen opslaan.
Lokale opwek en gelijktijdigheid zijn belangrijke onderwerpen; elektriciteit moet bij voorkeur op het moment van opwekken direct gebruikt worden. Door te investeren in zowel zonnepanelen als windmolens wordt zowel in de zomer als in de winter elektriciteit geproduceerd. Met name in de winter, als het veel waait én er veel vraag is naar elektriciteit, zijn windmolens noodzakelijk voor onze energiebehoefte.
Buurtwarmte Rivierenland: kennis, ondersteuning en ontwikkeling
Deze behoefte aan gelijktijdigheid en lokale opwek is de reden dat de leden van ESR in 2021 besloten om met name collectieve en - bij voorkeur- coöperatieve warmte-projecten (in de vorm van warmtenetten) te ondersteunen.
Dit zijn complexe projecten waarbij niet alleen techniek, maar ook organisatie, financiering en participatie belangrijke elementen zijn. Door het delen van onze kennis en onze ondersteuning bij bewonersinitiatieven en gemeenten, zetten we concrete stappen om de warmtetransitie verder te brengen. We halen kennis uit de rest van het land en ontwikkelen tools die ons in de regio Rivierenland verder helpen. Vanuit deze ambitie is het coöperatief dienstenbedrijf Buurtwarmte Rivierenland ontstaan.
Wil je als groep bewoners aan de slag?
Hoe ga je als groep bewoners aan de slag met het verkennen van de mogelijkheden voor het duurzaam verwarmen van de huizen in jullie wijk? Zoek je professionele expertise op het gebied van juridische zaken, of juist een projectleider die jullie initiatief kan ondersteunen? Of ga je een warmtebedrijf oprichten en hebben jullie niet de tijd, kennis of tools om de facturatie te doen? Bij al deze vragen kan Buurtwarmte Rivierenland helpen. Als coöperatief dienstenbedrijf ondersteunen we initiatieven in de regio, vanaf de eerste koplopersbijeenkomst tot en met de exploitatie van een warmtebedrijf. Hiervoor hebben we een uitgebreid aanbod van diensten, om bewoners en gemeenten te ondersteunen. Onze diensten worden ontwikkeld in nauwe samenwerking met het landelijke Buurtwarmte initiatief van Energie Samen.
We streven ernaar om de kennis die we opbouwen voor de regio te behouden en uit te wisselen met de betrokken partners. Daarnaast werken we met een regionale expertpool om menskracht duurzaam in te zetten voor de diverse projecten en initiatieven. Als laatste initiëren we de ontwikkeling van ondersteunende tools, zoals voor het maken van technische calculaties en ontwerpen, of het implementeren van facturatiesystemen.
We doen in de regio zoveel mogelijk zelf, en waar nodig schakelen we specialistische externe expertise in. Denk hierbij aan juridische ondersteuning of voor het verkrijgen van een warmteleveringsvergunning. Hiervoor werken we samen met landelijke Buurtwarmte organisatie om deze kennis laagdrempelig toe te kunnen voegen aan de projecten.
Buurtwarmte is een coöperatie, waarbij haar leden bestaan uit regionale koepels van energiecoöperaties, maar ook warmtecoöperaties kunnen lid worden om zodoende invloed uit te oefenen. Buurtwarmte en Energie Samen zijn niet dezelfde coöperaties, maar werken wel nauw samen als het gaat om belangenbehartiging of het delen van kennis (zoals in de Energie Samen | Academie).
Ondersteuning bewoners
Zo ziet dat eruit
De overstap van een huis wat verwarmd wordt door aardgas naar een duurzame bron is complex. Dit vraagt meestal inpandige wijzigingen. Veel mensen kiezen daarbij voor een individuele duurzame bron, zoals een lucht-water, of een water-water (bodem of PVT) warmtepomp. Meestal komt de overweging om samen te werken met de buren of buurt hiervoor niet ter sprake, maar het spreekt voor zich dat dit het proces nog complexer maakt.
Er zijn echter duidelijke voordelen om samen te werken en een collectief warmtenet te overwegen. Zo kunnen kosten verminderd worden en komt er een mogelijkheid om warmte uit de zomer op te slaan voor de winter (seizoensbuffering) waarmee het systeem efficiënter wordt. Op deze manier kunnen er eenvoudiger langjarig stabiele prijzen gehanteerd worden voor levering van warmte en soms ook koude.
Warmtenetten komen vaak negatief in het nieuws. Dit zijn echter altijd commerciële warmtenetten die gebruik maken van restwarmte van elektriciteits- of afvalverbrandingscentrales. Niet echt duurzaam en geen prikkel om warmte tegen kostprijs te leveren. In Rivierenland zijn er mogelijkheden voor een ander type warmtenetten die duurzame lokale bronnen gebruiken en die op basis van kostprijs warmte leveren. Als coöperatie vinden we het hierbij belangrijk dat de klanten ook mede-eigenaar kunnen zijn en zo zeggenschap kunnen uitoefenen op hun warmtebedrijf. Kortom, een warmtenet maar dan in een modern jasje.
Wil je meer informatie? Bezoek dan eens de websites van WarmHeeg, het Ketelhuis of Wageningen. Allemaal initiatieven voor en door bewoners.
Maar hoe krijg je dit voor elkaar en wat voor partijen moet je hierbij betrekken? Buurtwarmte Rivierenland helpt jouw warmte-initiatief om een warmteoplossing in jouw buurt of dorp te organiseren. We ondersteunen met kennis, toegang tot financiering, diensten en belangenbehartiging. Vanuit onze ervaring weten we wat nodig is om een buurtwarmtenet voor elkaar te krijgen en dat het werkt om dit juist lokaal te organiseren. Daarnaast hebben wij de lokale kennis, we wonen tenslotte zelf ook in Rivierenland.
Veel van onze opgedane kennis en ervaring is terug te vinden in de Academie van Energie Samen. https://academie.energiesamen.nu/academie/thema/2/warmte In deze kennisbank op het gebied van warmteoplossingen is de kennis geordend afhankelijk van in welke fase je het nodig gaat hebben.
We onderscheiden 4 fases: initiatie, ontwikkelen, bouw en exploitatie.
We ondersteunen je bij alle fasen die nodig zijn om tot een warmtenet te komen. Van het organiseren van bewoners die meedoen, tot de aanleg van het warmtenet en de warmtelevering. Maar alleen in de fasen waar onze hulp nodig is. We nemen niet de organisatie over, maar zetten jullie in je kracht. Zo houd je als Buurtwarmte-initiatief regie over de warmte in jouw buurt of dorp.
Ondersteuning gemeenten
De overstap naar een alternatief voor aardgas heeft impact op zowel bewoners als ook de gemeenten. Het ontwikkelen van een alternatief kost veel tijd en vraagt veel kennis. Die kennis lijkt niet altijd voorhanden en de beschikbare menskracht is beperkt. Tijdelijke inleners lijken een oplossing hiervoor, maar na hun vertrek laten ze meestal te weinig kennis achter om op voort te kunnen bouwen.
Vanuit Buurtwarmte Rivierenland zien we deze zorgelijke ontwikkeling. We staan voor een sterk Rivierenland en willen door samen te werken onze expertise (technisch, financieel, governance en participatie) delen en langdurig hier in de regio borgen. Zodat deze te allen tijde beschikbaar blijft, voor zowel bewoners als gemeenten.
Daarnaast zetten wij graag onze lokale knowhow in om actief te ondersteunen bij het schrijven van beleid (Transitievise Warmte, Warmteprogramma, Wijkuitvoeringsplan, etc.), maar kunnen we ook met onze lokale en sociale netwerken ondersteunen bij het opzetten van (bewoners)initiatieven. Hierbij maken we gebruik van de kennis en netwerk van het Energieloket Rivierenland en EnergieVitaal, die diep geworteld zijn in de samenleving.
Als organisatie staan we met onze voeten in de klei; we streven niet naar het maken van rapporten (ook al zijn deze noodzakelijk om het doel te bereiken) maar willen vooruitgang boeken. Niet kletsen, maar aan de slag voor onze buren en bewoners van de regio.
ESR is deskundig
De warmtetransitie vereist naast technologische knowhow ook sociale expertise. ESR beschikt over beide vormen van kennis.
Onze expertise komt uit eigen praktijkervaring. ESR heeft een van de eerste wijkenergie-bedrijven van Nederland in haar gelederen.
We werken nauw samen met het landelijk expertisecentrum Buurtwarmte, elders opgedane kennis en ervaring wordt direct met ons gedeeld.
ESR is regionaal
- Rivierenland kent relatief veel verschillen in kernen en gebouwde omgeving. In de warmte-transitie vereist dat maatwerk door een partij die de regio door en door kent. ESR is in Rivierenland geworteld.
- ESR heeft uitstekende contacten in de regio. De lijnen zijn kort met gemeenten, waterschap, netbeheerders, woningcorporaties, energiecoöperaties en installatiebedrijven.
- Het traject naar aardgasvrij is lang en zit nog vol vragen. Hoe het ook gaat: ESR blijft in de regio, we zijn niet uit beeld na één opdracht.
ESR is coöperatief
- Wij zijn de burgers. Als mede-inwoner geloven we dat de warmtetransitie – waar het kan – zoveel mogelijk bottom-up moet plaatsvinden. ESR komt zelf voort uit burgerparticipatie, dat zit in ons DNA.
- Onze kracht zit in het aangaan van samenwerkingen. Allereerst met bewoners en met gemeenten, maar ook met alle andere stakeholders.
ESR is onafhankelijk
We zijn absoluut onafhankelijk, we worden niet gedreven door winst, ons enige doel is CO2-reductie. Dat schept vertrouwen bij alle partijen waarmee we samenwerken. En zeker bij burgers.
Meer weten? Neem contact op met Energie Samen Rivierenland
Ralph Moolenaar, projectleider Energiegemeenschap Rivierenland
E-mail: Ralph.Moolenaar@energiesamenrivierenland.nl
