Net als voor auto's, huizen en witgoed is er voor kantoren een indeling gemaakt in categorieën van energiegebruik.

Doel is het verder terugdringen van het energiegebruik en het verbeteren van het comfort voor de gebruikers.

Het label is afhankelijk van hoeveel gigajoule per vierkante meter per jaar nodig is voor verwarming, verlichting (en warm water), na aftrek van eigen opwek van energie met PV zonnepanelen of warmepompen.
Dit gebruik wordt geschat. 

Met ingang van 2023 is voor kantoren tenminste energielabel C of beter verplicht.

Onderstaand de energielabelcategorieën, met in de kolom onder 'kantoor' de grenswaardes voor het maximale energieverbruik in kilowattuur per vierkante meter per label (kWh/m2)

(bron) 

Meer informatie over de verplichte energielabel voor kantoren staat hier op de website van het RVO.

Het geldt voor kantoorgebouwen waarbij de gebruiksoppervlakte aan kantoorfuncties 50% of meer beslaat van de totale oppervlakte én de oppervlakte aan kantoorfuncties groter is dan 100m²

Een kantoorgebouw is een gebouw, of een deel van een gebouw, met uitsluitend een of meer kantoorfuncties en nevenfuncties daarvan. De kantoorfunctie is daarmee hoofdfunctie en geen nevenfunctie. 

Voor onderstaande gebouwen geldt een uitzondering.

• Kantoorgebouwen als onderdeel van een gebouw, waarbij de gebruiksoppervlakte aan kantoorfuncties van het kantoorgebouw minder dan 50% is dan die van het gebouw waarvan het kantoorgebouw een onderdeel is.
  Voorbeelden:
  • gebouwen, waarvan een gedeelte een kantoorfunctie in een kantoorgebouw is, maar de rest van het gebouw andere zelfstandige gebruiksfuncties bevat of nevenfuncties van de kantoorfunctie zijn. Met deze uitzondering kan bijvoorbeeld een kantoorgebouw dat één gebouw vormt met bijvoorbeeld een industriefunctie, buiten de label C-plicht vallen.
  • een gebouw met winkels op de begane grond en kantoorverdiepingen daarboven. Als er meerdere kantoorgebouwen in een (groter) gebouw zitten, moeten de gebruiksoppervlaktes van de kantoorfuncties (exclusief nevenfuncties van de kantoorgebouwen) bij elkaar worden opgeteld. Is dit minder dan 50%? Dan geldt de uitzondering.
• Kleine kantoorgebouwen waarbij de totale gebruiksoppervlakte aan kantoor- én nevenfuncties in het kantoorgebouw, of in het gebouw waarvan de kantoorgebouw deel uitmaakt, minder is dan 100 m². Is het kantoorgebouw onderdeel van een (groter) gebouw dan geldt deze grens van 100 m² voor het gehele gebouw. Als er dus meerdere kantoorgebouwen in een (groter) gebouw zitten, moeten de gebruiksoppervlaktes hiervan (inclusief nevenfuncties) bij elkaar worden opgeteld.
• Kantoorgebouwen waarvoor geen energie wordt gebruikt om het binnenklimaat te regelen.
• Monumenten zoals bedoeld in de Erfgoedwet of in de provinciale of gemeentelijke monumentenverordening.
• Kantoorgebouwen die niet langer dan 2 jaar worden gebruikt. Er moet worden aangetoond dat het gebruik slechts tijdelijk is. De duur wordt gerekend vanaf het moment van ingebruikname. Dit is bijvoorbeeld het geval bij sloop en/of transformatie.
• Kantoorgebouwen die op grond van een overeenkomst zijn of worden onteigend en zullen worden gesloopt.
• Kantoorgebouwen waarop de hardheidsclausule van artikel 5.11 lid 5 Bouwbesluit 2012 van toepassing is. Hiermee wordt bedoeld dat men mag volstaan met maatregelen met een terugverdientijd korter dan 10 jaar, in het geval dat:
  • men maatregelen moet nemen om een energie-index van 1,3 te halen en dat
  • deze maatregelen een terugverdientijd hebben van meer dan 10 jaar.
    In dat geval hoeft men niet energie-index 1,3 te halen (geen energielabel C-verplichting dus), maar mag worden volstaan met een hogere energie-index (energielabel D-G). Men moet wel kunnen aantonen dat men voor 2023 alle erkende maatregelen heeft genomen met een terugverdientijd tot en met 10 jaar. Men moet daarnaast een geldig energielabel kunnen tonen die op basis van die voorzieningen is verstrekt.

Een kantoorgebouw dat aan de verplichting voldoet moet in 2023 minimaal energielabel C hebben. Dit betekent een Energie-Index van 1,3 of beter.

De verplichting gaat in op 1 januari 2023.
Dit betekent dat uiterlijk op die datum alle maatregelen die tot minimaal energielabel C leiden getroffen moeten zijn en op basis daarvan een energielabel is geregistreerd.

De verplichting is opgenomen in het Bouwbesluit.

Het gaat om een combinatie van maatregelen, die met elkaar voldoende zijn om tot energielabel C te komen. 

Mogelijke maatregelen zijn:

• Gevelisolatie
• Dakisolatie
• Vloerisolatie
• Ramen
• Verwarmingsinstallatie
• Koeling
• Ventilatie
• Verlichting
• Opwek (zonnepanelen).

De kantoorfunctie is gedefinieerd in het Bouwbesluit 2012 als 'gebruiksfunctie voor administratie'.

Een gebruiksfunctie bestaat uit de gedeelten van een of meer bouwwerken die eenzelfde gebruiksbestemming hebben en die samen een gebruikseenheid vormen. In een gebruiksfunctie vinden de voor die gebruiksfunctie kenmerkende activiteiten plaats. Elk bouwwerk heeft ten minste één gebruiksfunctie. Er zijn 12 (hoofd)gebruiksfuncties (artikel 1.1 lid 2 Bouwbesluit 2012).

Een gebruiksfunctie bestaat daarnaast uit een of meer niet-gemeenschappelijke ruimten. Soms deelt een gebruiksfunctie bepaalde ruimten, routes of voorzieningen met andere gebruiksfuncties. Dit zijn dan gemeenschappelijke ruimten, routes respectievelijk voorzieningen. In een bouwwerk kunnen zich verschillende gebruiksfuncties bevinden. Een kantoorfunctie is bijvoorbeeld een gebouw of een deel daarvan waar een adviesbureau, een administratie- of advocatenkantoor of een verzekeringsmaatschappij is gevestigd.

Een nevenfunctie is een gebruiksfunctie ten gunste van een andere gebruiksfunctie. Bijvoorbeeld een kantoor aan huis, een fietsenstalling bij een kantoor, een bedrijfsrestaurant of vergaderzalen.

Een kantoorfunctie kan zelf ook een nevenfunctie zijn van een andere gebruiksfunctie, bv kantoren in scholen, in ziekenhuizen, in winkels, in buurthuizen of in industriehallen. In die gevallen is wel sprake van een 'kantoorfunctie', maar niet van een 'kantoorgebouw' zoals bedoeld in de definitie van kantoorgebouw waarvoor de energielabel C- verplichting voor geldt. De kantoorfunctie moet namelijk de hoofdfunctie zijn (met eventueel andere functies als nevenfunctie). Wanneer sprake is van een nevenfunctie bij een kantoor (zoals een bedrijfsrestaurant), dan wordt de nevenfunctie ook aangemerkt als onderdeel van het kantoorgebouw.

Nee, monumenten zijn uitgezonderd van de verplichting. Ook een aanbouw die constructief en functioneel geen zelfstandige eenheid is, wordt tot het monument gerekend. Het maakt niet uit of de aanbouw is aangebracht vóór of nadat het gebouw als monument is aangewezen. Als de aanbouw wel een zelfstandige onroerende zaak is, geldt de label C-verplichting wel voor de aanbouw.

Artikel 5.11 Bouwbesluit 2012 verbiedt per 1 januari 2023 de in gebruikname of het gebruik van een kantoorgebouw als er geen energielabel is met een energie-index van 1,3 of beter. Als een kantoorgebouw leeg staat en/of niet wordt gebruikt (eventueel nog gemeubileerd), dan geldt het gebruiksverbod van artikel 5.11 Bouwbesluit zolang er geen toereikend energielabel is. Het gebouw kan pas weer als kantoorgebouw worden gebruikt, als er alsnog een energielabel C of beter wordt afgegeven en geregistreerd. Maar ook wanneer er één van de uitzonderingsgronden zich voordoet.

Zie hiervoor de vraag: 'Welke gebouwen zijn uitgezonderd van de verplichting?'

Het gebruiksverbod geldt voor het zonder energielabel C in gebruik nemen of gebruiken van een kantoorgebouw. Zowel de eigenaar als de huurder kunnen dus door het bevoegd gezag aangesproken worden. Daarbij is het van belang te weten welke partij bevoegd is om aan de energielabel C-verplichting (of beter) te voldoen.

Op de website www.ep-online.nl.

De geldigheidsduur van het reeds afgegeven energielabel is 10 jaar. Het energielabel kan dus ‘verlopen’ en er zal dan een nieuw label moeten worden geregeld.

Als u een energielabel C of beter heeft, dan volstaat dit ten aanzien van de verplichting voor energielabel C. De rijksoverheid streeft naar een energieneutrale gebouwde omgeving in 2050. In het Klimaatakkoord is deze doelstelling opgenomen. Het is verstandig om u hierop alvast voor te bereiden.

Deze stappen vindt u op de webpagina Energielabel utiliteitsgebouwen.

Of neem contact met ons op.

Met de Energiebesparingsverkenner Kantoren kunt u een indicatie krijgen hoe u aan de Energielabel C-verplichting voldoet.

Dit zijn aanpassingen die verregaande verduurzamingsmaatregelen in de toekomst niet in de weg staan. Zoals bijvoorbeeld het installeren van ledverlichting of genoeg ruimte creëren om een installatie later aan te passen aan de stand van de techniek. Hiermee bereidt u uw kantoor voor op een energieneutrale gebouwde omgeving in 2050.

De label C-verplichting voor kantoren en de Erkende Maatregelen kunnen beide van toepassing zijn en door verschillende instanties worden gehandhaafd. Het is dus mogelijk dat als een gebouweigenaar voldoet aan de ene wet er via de andere wet aanvullende maatregelen nodig zijn.

In de praktijk overlappen ze veel en als je voldoet aan de maatregelen van de EML voldoe je bijna altijd aan het C-label. 

Wij bieden gespecialiseerde ondersteuning en advies wanneer je aan de informatieplicht moet voldoen en kunnen je dan met beide helpen. 

Mogelijk worden op termijn beide wetten geharmoniseerd. Meer informatie over de erkende maatregelen vindt u op de webpagina Activiteitenbesluit gebouwen.

Het bevoegd gezag voor het Bouwbesluit – meestal de gemeente waar het kantoorgebouw staat – is verantwoordelijk voor de handhaving van de energielabel C-verplichting.

Wanneer een kantoorgebouw op het moment van inwerkingtreding van de verplichting niet het juiste energielabel C (EI van 1,3) of beter heeft, mag het kantoorgebouw op grond van die verplichting niet gebruikt worden. Het bevoegd gezag kan opleggen dat het kantoorgebouw niet als kantoorgebouw gebruikt mag worden, tot er alsnog een label is afgegeven en geregistreerd met een EI van minimaal 1,3.

Het bevoegd gezag kan verschillende maatregelen nemen: van het geven van een waarschuwing tot het opleggen van een last onder dwangsom, bestuursdwang of - bij herhaaldelijke overtreding - een bestuurlijke boete. Het bevoegd gezag zal per situatie afwegen welke handhavingsmaatregelen noodzakelijk en wenselijk zijn. Ook zal het bevoegd gezag de reguliere waarborgen in acht moeten nemen waaronder het proportionaliteitsbeginsel en de (overige) algemene beginselen van behoorlijk bestuur.

De feitelijke situatie is leidend. De beschrijving van het gebruik in het BAG-register is dus niet bepalend. Is het gebouw in gebruik als kantoor en voldoet het aan de overige criteria van artikel 5.11 Bouwbesluit, dan geldt een gebruiksverbod als er geen energielabel met een EI van minimaal 1,3 is geregistreerd.

NTA 8800 is een andere berekeningswijze voor de EI, de Energie Index Waarde. 

Met ingang van 1 januari 2021 wordt de EI waarde van 1,3 vervangen door 235 kWh/m2 jaar. Tot en met 31 december 2020 geldt de EPC/EI berekeningsmethodiek op basis van de NEN 7120. Na de invoering wordt er dus gerekend met de NTA 8800 methodiek. Vooralsnog zal er geen overgangsregeling van toepassing zijn.